شلە یان ڕەق (بە ئینگلیزی : Liquid or solid) ماددەی گەیەنەر لە ئەلیکترۆلایتەکە وا دەکات کە بتوانێت کۆنترۆڵی تێپەڕبوونی ئەلیکترۆنەکان بکات.

تانکێک بە بەردەوامی ئەنۆدەکە و کاسۆدەکە لەگەڵ سووتەمەنی دابین دەکات : لە حاڵەتی خانەی سووتەمەنی هایدرۆجین، ئەنۆدەکە هایدرۆجین و ئۆکسجینی کاسۆد وەردەگرێت، بە واتایەکی تر هەوا.
ئەنۆدەکە دەبێتە هۆی ئۆکساندنی سووتەمەنیەکە و دەرچوونی ئەلیکترۆنەکان، کە ناچار دەکرێن لەلایەن ئەلیکترۆلیتی ئایۆن-بارگە بۆ تێپەڕاندنی سووڕێکی دەرەکی. بۆیە ئەم سووڕە دەرەکییە تەزویەکی کارەبای بەردەوام پێشکەش دەکات.

ئایۆن و ئەلیکترۆنەکان لە کاسۆدەکە کۆدەبنەوە، پاشان لەگەڵ سووتەمەنی دووەم دووبارە یەکدەخەوە، بەزۆری ئۆکسجین. ئەمە کەمکردنەوەیە، بەرهەمهێنانی ئاو و گەرمی جگە لە تەزو.
تا ئەو کاتەی کە دابین دەکرێت، پاترییەکە بە بەردەوامی کار دەکات.

لە ئەنۆدەکەدا، ئێمە ئۆکسیدی کیمیایی کارەباییمان هەیە لە هایدرۆجین :

H2 → 2H + 2h + 2

لە کاتی کەمبوونەوەی ئۆکسجین :

1/2O2 + 2H + 2nd- → H2O

هاوسەنگی گشتی بریتییە لە :

H2 + 1/2 O2 → H2O

خانەی سووتەمەنی (PEMFC) :
پی ئێم ئێف سی پەردەی پۆلیمەر بەکاردەهێنێت، زۆرجار نافیۆن®، وەک ئەلیکترۆلایت. ئەوان لە پلەی گەرمی نزم کاردەکەن (نزیکەی ۸۰-۱۰۰ پلەی سیلیزی) و بە شێوەیەکی سەرەکی بەکاردێن لە بەرنامەکانی گواستنەوە وەک ئۆتۆمبێلی هایدرۆجین، بەهۆی دەستپێکردنی خێرا و چڕی توانای بەرز.

خانەی سووتەمەنی ئۆکسیدی ڕەق (SOFCs) :
SOFC ئەلیکترۆلایتێکی ڕەق بەکاردەهێنن، وەک ئۆکسیدی زرکۆنیۆمی جێگیرکراوی یتریا (YSZ)، و لە پلەی گەرمی بەرزدا کار دەکەن (نزیکەی ۶۰۰-۱۰۰۰ پلەی سیلیزی). ئەوان کاران بۆ بەرهەمهێنانی وزەی جێگیر و نوێبوونەوە بەهۆی چوستی بەرز و هەستیارییەکی کەمیان بۆ پیسی سووتەمەنی.

خانەی سووتەمەنی ئۆکسیدی ڕەقی پلەی گەرمی بەرز (HT-SOFC) :
ئێچ تی-سۆ ئێف سی (بە ئینگلیزی : HT-SOFCs) جۆرێکە لە SOFC کە لە پلەی گەرمی بەرزتردا کار دەکات (سەرووی ۸۰۰ پلەی سیلیزی). ئەوان چوستییەکی بەرز پێشکەش دەکەن و دەتوانرێت بە سووتەمەنی جۆراوجۆر وزەیان پێ بدرێت، وایان لێدەکات بژاردەیەکی سەرنجڕاکێش بن بۆ بەکارهێنانە جێگیرەکان کە پێویستیان بە چوستی بەرز هەیە.

خانە سووتەمەنییە تێکەڵکراوەکان (FCFCs) :
ئێم سی سی سی ئەلیکترۆلیتێکی کاربۆناتی بەکاردەهێنێت کە لە پلەی گەرمی بەرزدا تێکەڵ دەکرێت (نزیکەی ۶۰۰-۷۰۰ پلەی سیلیزی). ئەوان کارامەن بۆ نوێبوونەوە و دەتوانن لەسەر ئەو سووتەمەنیانە کار بکەن کە دوانە ئۆکسیدی کاربۆنیان تێدایە، وایان لێدەکات بەسوود بن بۆ گرتن و هەڵگرتنی CO2.

خانەی سووتەمەنی ئەلکالین (AFCs) :
سی ئێف ئێڵ ئەلیکترۆلایتێکی ئەلکالین بەکاردەهێنێت، کە زۆرجار چارەسەرێکی ئاوی پۆتاش یان هایدرۆکسیدی سۆدیۆم. ئەوان کارامە و هەرزانن، بەڵام پێویستیان بە هاندەری پلاتینیۆم هەیە و بە باشترین شێوە کار دەکەن لەگەڵ هایدرۆجینی پاک کە بەکارهێنانەکانیان سنووردار دەکات.

خانە سووتەمەنییەکانی ترشی فۆسفۆریک (PAFC) :
کۆمپیوتەرەکان ترشی فۆسفۆریک ئەلیکترۆلایت بەکاردەهێنن کە لە پەردەی ترشی پۆلیبێنزیمیدازۆل تێدایە. ئەوان لە پلەی گەرمی بەرز کاردەکەن (نزیکەی ۱۵۰-۲۲۰ پلەی سیلیزی) و زۆرجار بەکاردێن بۆ پێکەوەژیانی جێگیر و بەکارهێنانی بەرهەمهێنانی وزە.

پڕۆتۆن ئاڵوگۆڕی پەردەی (PEM) خانەی سووتەمەنی :
خانەی سووتەمەنی پی ئێم یەکێکە لەو خانانەی کە زۆرترین بەکاردێن، بەتایبەتی لە گواستنەوە و بەکارهێنانی جێگیر. ئەوان گەڕانەوەیەکی بەرز پێشکەش دەکەن، بە گشتی لە نێوان ۴۰٪ بۆ ۶۰٪. لەگەڵ ئەوەشدا، ئەم چوستییە دەتوانێت بگۆڕێت بەپێی فاکتەرەکانی وەک پلەی گەرمی کارپێکردن، پەستانی هایدرۆجین و لەدەستدانی سیستەمەکە.

خانەی سووتەمەنی ئۆکسیدی ڕەق (SOFCs) :
خانە سووتەمەنییەکانی SOFC ناسراون بەوەی کە چوستییەکی بەرز پێشکەش دەکەن، بە شێوەیەکی ئاسایی زیاتر لە ۵۰٪. هەندێک لە خانە سووتەمەنییە پێشکەوتووەکانی SOFC دەتوانن کارایی زیاتر لە ۶۰٪ بەدەست بهێنن. ئەوان زۆرجار بەکاردێن لە بەکارهێنانە جێگیرەکان لەو شوێنانەی کە کارایی بەرز پێویستە.

خانەی سووتەمەنی ئۆکسیدی ڕەقی پلەی گەرمی بەرز (HT-SOFC) :
ئێچ تی-ئێس ئێف سی لە پلەی گەرمی زۆر بەرزتر کاردەکەن لە SOFC ئاساییەکان، ڕێگەیان پێدەدات بۆ بەدەستهێنانی چوستییەکی بەرزتر، بە شێوەیەکی ئاسایی زیاتر لە ۶۰٪. ئەم خانە سووتەمەنییانە بە شێوەیەکی سەرەکی بەکاردێن لە بەکارهێنانە جێگیر و کۆبوونەکان.

خانە سووتەمەنییە تێکەڵکراوەکان (FCFCs) :
خانە سووتەمەنییەکانی ئێم سی ئێف سی دەتوانن چوستی بەرز بەدەست بهێنن، بە شێوەیەکی ئاسایی لە نێوان ۵۰٪ بۆ ۶۰٪. ئەوان زۆرجار بەکاردێن لە بەکارهێنانەکانی کۆبوون کە تێیدا گەرمی پاشەڕۆ دەتوانرێت چاک بکرێتەوە و بە کارایی بەکاربهێنرێت.

گواستنەوەی پاک :
خانەی سووتەمەنی دەتوانرێت بەکاربهێنرێت وەک سەرچاوەیەکی وزە بۆ ئۆتۆمبێلی خانەی سووتەمەنی (FCVs)، وەک ئۆتۆمبێل، لۆری، پاس و شەمەندەفەر. PCV هایدرۆجین وەک سووتەمەنی بەکاردەهێنێت و کارەبا بەرهەم دەهێنێت بە تێکەڵکردنی هایدرۆجین لەگەڵ ئۆکسجین لە هەواوە. ئەوان تەنها ئاو و گەرمی بەرهەم دەهێنن وەک بەرهەمی لاوەکی، کە جێگرەوەیەکی پاک دابین دەکات بۆ ئۆتۆمبێلی بزوێنەری سووتانی ناوەکی.

وزەی جێگیر :
خانەکانی سووتەمەنی دەتوانرێت بەکاربهێنرێن وەک سەرچاوەیەکی وزەی جێگیر بۆ بەکارهێنانی جۆراوجۆر، لەوانە سیستەمی پاڵپشتی و پشتگیری، دامەزراوەکانی پەیوەندی، تاوەری خانە، وێستگەی بنچینەیی، سیستەمی بەڕێوەبردنی وزە بۆ بینای بازرگانی و نیشتەجێبوون، و سیستەمی بەرهەمهێنانی وزەی دابەشکراو.

ئەلیکترۆنیە هەڵگیراوەکان :
خانەکانی سووتەمەنی دەتوانن ئامێرە ئەلیکترۆنییە هەڵگیراوەکان وەک لاپتۆپ، مۆبایلە زیرەکەکان، تابلێتەکان و ئامێرەکانی پێوانەکردنی کێڵگە وزە پێ بکێشرێن. چڕی وزەی بەرزیان و درێژکردنەوەی کاتی ڕاکردن وایان لێدەکات چارەسەرێکی سەرنجڕاکێش بن بۆ ئەو بەرنامانەی کە پێویستیان بە وزەی درێژخایەن هەیە.

داواکاری سەربازی :
خانە سووتەمەنییەکان دەتوانرێت بەکاربهێنرێن لە بەکارهێنانە سەربازییەکاندا وەک فڕۆکەی بێفڕۆکەوان، ئۆتۆمبێلی سەربازی، چاودێری مەیدان و کەلوپەلی پەیوەندیکردن، هەروەها سیستەمی بەرگری کە وزەیەکی باوەڕپێکراو و ژیرانە دابین دەکات لە ژینگە داواکراوەکاندا.

کاربەرنامەکانی بۆشایی :
لە پیشەسازی بۆشاییدا، خانەی سووتەمەنی بەکاردێت بۆ وزەدان بە مانگی دەستکرد، وێستگەکانی بۆشایی ئاسمان، و لێکۆڵینەوەی بۆشایی. بەتوانایی بەرزیان، متمانە و کێشی کەمیان وایان لێدەکات سەرچاوەیەکی هێزی سەرنجڕاکێش بن بۆ ئەرکە درێژخایەنەکانی بۆشایی ئاسمان.

داواکارییە پیشەسازییەکان :
خانەی سووتەمەنی دەتوانرێت بەکاربهێنرێت لە بەکارهێنانی جۆراوجۆری پیشەسازی وەک بەرهەمهێنانی وزەی دابەشکراو چارەسەری ئاوی پاشەڕۆ و بەرهەمهێنانی گەرمی و وزە بۆ پرۆسەی پیشەسازی و بەرهەمهێنانی هایدرۆجین لە سەرچاوە نوێبووەکانەوە.