फायबर ऑप्टिक केबल्स काचेच्या आणि प्लॅस्टिकच्या लाखो लहान, केसांसारख्या धाग्यांनी बनलेल्या असतात. हे लहान धागे 0 आणि 1 एस प्रसारित करतात जे हलक्या डाळींचा वापर करून प्रसारित डेटा बनवतात.

हे प्रामुख्याने ब्रॉडबँड इंटरनेट आणि दूरसंचार नेटवर्कसारख्या हाय-स्पीड कम्युनिकेशनसाठी वापरले जाते.
फायबर ऑप्टिक्स उच्च ट्रान्समिशन वेग, उच्च बँडविड्थ, कमी सिग्नल क्षीणता आणि विद्युत चुंबकीय हस्तक्षेपास प्रतिकारशक्ती यासारखे फायदे प्रदान करते.

ऑप्टिकल तंतूंची रचना, रचना आणि अनुप्रयोग यासह विविध निकषांवर आधारित विविध श्रेणींमध्ये वर्गीकृत केले जाऊ शकते. फायबर ऑप्टिक्सच्या काही सामान्य श्रेणी येथे आहेत :

सिंगल-मोड (सिंगल-मोड) तंतू :
सिंगल-मोड फायबर, ज्याला सिंगल-मोड फायबर देखील म्हणतात, फायबर कोरमधून प्रकाशाच्या एकाच मोडला जाण्याची परवानगी देतात. ते प्रामुख्याने लांब पल्ल्याच्या आणि हाय-स्पीड अनुप्रयोगांमध्ये वापरले जातात, जसे की लांब पल्ल्याच्या दूरसंचार नेटवर्क आणि शहरांमधील फायबर ऑप्टिक दुवे.

मल्टीमोड (मल्टीमोड) तंतू :
मल्टीमोड तंतू फायबर कोरमधून प्रकाशाच्या अनेक पद्धती ंना जाण्याची परवानगी देतात. ते स्थानिक क्षेत्र नेटवर्क (एलएएन), इंटर-बिल्डिंग लिंक्स, डेटा सेंटरमधील फायबर ऑप्टिक अनुप्रयोग आणि बरेच काही यासारख्या अल्प-पल्ल्याच्या आणि हाय-स्पीड अनुप्रयोगांमध्ये वापरले जातात.

ऑफसेट फैलाव तंतू (एलएसडी) :
ऑफसेट फैलाव तंतू क्रोमॅटिक फैलाव कमी करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहेत, ज्यामुळे उच्च बिटरेटवर लांब अंतरावर सिग्नल अखंडता राखण्यास मदत होते. ते लांब पल्ल्याच्या दूरसंचार प्रणाली आणि हाय-स्पीड फायबर ऑप्टिक नेटवर्कमध्ये वापरले जातात.

नॉन-ऑफसेट फैलाव तंतू (एनजेडडीएसएफ) :
नॉन-ऑफसेट फैलाव तंतू तरंगलांबीच्या विस्तृत श्रेणीवर क्रोमॅटिक फैलाव कमी करण्यासाठी डिझाइन केलेले आहेत. ते ऑफसेट फैलाव तंतूंपेक्षा कमी फैलाव देतात, ज्यामुळे फायबर ऑप्टिक दूरसंचार नेटवर्कसारख्या हाय-स्पीड लांब पल्ल्याच्या ट्रान्समिशन अनुप्रयोगांसाठी ते योग्य ठरतात.

प्लास्टिक तंतू (पीओएफ) :
प्लॅस्टिकऑप्टिकल फायबर काचेऐवजी पॉलिमरिक मटेरियलपासून बनलेले असतात. ते काचेच्या तंतूंपेक्षा तयार करणे स्वस्त आहेत, परंतु त्यांची बँडविड्थ कमी आहे आणि सामान्यत : स्थानिक क्षेत्र नेटवर्क (एलएएन), दृकश्राव्य कनेक्शन आणि औद्योगिक अनुप्रयोगांसारख्या अल्प-अंतराच्या अनुप्रयोगांमध्ये वापरली जाते.

मेटल-लेपित ऑप्टिकल फायबर (पीसीएफ) :
धातू-लेपित ऑप्टिकल तंतूधातूच्या थराने लेपित असतात जे प्रकाशाला फायबर कोरपर्यंत मर्यादित ठेवतात. फायबर ऑप्टिक सेन्सर, फायबर ऑप्टिक लेसर आणि उच्च-शक्ती संप्रेषण प्रणाली सारख्या विशिष्ट अनुप्रयोगांमध्ये त्यांचा वापर केला जातो.

क्रोड :
कोर ऑप्टिकल फायबरचे हृदय आहे ज्याद्वारे प्रकाश ाचा प्रसार होतो. हे सहसा काचेचे किंवा प्लास्टिकचे बनलेले असते आणि त्याच्या सभोवतालच्या आवरण आवरणापेक्षा जास्त अपवर्तक निर्देशांक असतो. यामुळे संपूर्ण अंतर्गत परावर्तनाद्वारे प्रकाश गाभ्यातून पसरतो.

आवरण आवरण (क्लेडिंग) :
आवरण आवरण ऑप्टिकल फायबरच्या गाभ्याभोवती असते आणि सामान्यत : कोअरपेक्षा कमी अपवर्तक निर्देशांक असलेल्या सामग्रीने बनलेले असते. हे न्यूक्लियसमधून पळून जाण्याचा प्रयत्न करणार्या प्रकाश किरणांना परावर्तित करून केंद्रकाच्या आत प्रकाश मर्यादित ठेवण्यास मदत करते.

संरक्षणात्मक कोटिंग :
ऑप्टिकल फायबरचे यांत्रिक नुकसान, ओलावा आणि इतर पर्यावरणीय घटकांपासून संरक्षण करण्यासाठी संरक्षक आवरण आवरण आवरणाभोवती असते. हे सहसा प्लास्टिक किंवा अॅक्रेलिक मटेरियलपासून बनविलेले असते.

कनेक्टर :
ऑप्टिकल फायबरच्या शेवटी, कनेक्टर इतर ऑप्टिकल फायबर किंवा इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांना कनेक्शन देण्यासाठी जोडले जाऊ शकतात. कनेक्टर फायबर किंवा डिव्हाइसदरम्यान प्रकाश आणि डेटा हस्तांतरित करण्याची सुविधा देतात.

फायबर ऑप्टिक केबल :
फायबर ऑप्टिक केबल तयार करण्यासाठी एकाधिक वैयक्तिक ऑप्टिकल फायबर एकत्र बंडल केले जाऊ शकतात आणि बाहेरील आवरणात गुंडाळले जाऊ शकतात. ही केबल वैयक्तिक तंतूंचे संरक्षण करते आणि त्यांना विविध वातावरणात स्थापित करणे आणि व्यवस्थापित करणे सोपे करते.

अतिरिक्त वस्तू (वैकल्पिक) :
अनुप्रयोगाच्या विशिष्ट आवश्यकतांवर अवलंबून, ऑप्टिकल फायबरची कार्यक्षमता किंवा टिकाऊपणा सुधारण्यासाठी फायबरग्लास मजबुतीकरण, ताण मुक्ती, धातू परिरक्षण, आर्द्रता शोषक इत्यादी अतिरिक्त घटक जोडले जाऊ शकतात.

फायबर टू द होम (एफटीटीएच) :
घरात फायबर असल्याने फायबर थेट ग्राहकाच्या घरी पोहोचवले जाते. हे खूप उच्च कनेक्शन वेग आणि उच्च बँडविड्थची परवानगी देते. एफटीटीएच सेवा सामान्यत : सममित गती प्रदान करतात, याचा अर्थ असा की डाउनलोड आणि अपलोड गती समान आहे.

फायबर टू द बिल्डिंग (एफटीटीबी) :
फायबर-टू-द-बिल्डिंगच्या बाबतीत, फायबर एखाद्या इमारतीच्या मध्यवर्ती बिंदूवर तैनात केले जाते, जसे की संप्रेषण कक्ष किंवा तांत्रिक खोली. तेथून ईथरनेट केबल किंवा जोडणीच्या इतर माध्यमातून विविध घरांना किंवा कार्यालयांना सिग्नल वितरित केला जातो.

फायबर टू द नेबरहूड (एफटीटीएन) :
शेजारच्या भागात फायबरसह, फायबर शेजारच्या किंवा भौगोलिक भागात असलेल्या ऑप्टिकल नोडमध्ये तैनात केले जाते. या नोडमधून दूरध्वनी वाहिन्या किंवा कोअक्षीय केबलसारख्या सध्याच्या तांब्याच्या केबलद्वारे शेवटच्या ग्राहकांपर्यंत सिग्नल पोहोचविला जातो. हे तंत्रज्ञान डीएसएल ओव्हर फायबर (फायबर टू द एक्सडीएसएल - एफटीटीएक्स) किंवा डीएसएलएएम म्हणून देखील ओळखले जाते.

फायबर टू द कर्ब (एफटीटीसी) :
नोडमध्ये फायबरच्या बाबतीत, फायबर ग्राहकाच्या घराजवळील बिंदूवर तैनात केले जाते, जसे की टेलिफोन पोल किंवा स्ट्रीट कॅबिनेट. तेथून कमी अंतरावर अस्तित्वात असलेल्या तांब्याच्या दूरध्वनी वाहिन्यांद्वारे शेवटच्या ग्राहकांपर्यंत सिग्नल पोहोचवला जातो.

हे विविध प्रकारचे फायबर ऑप्टिक कनेक्शन अंतिम वापरकर्ता आणि फायबर कनेक्शन बिंदू यांच्यातील अंतर तसेच भिन्न तैनाती खर्चावर अवलंबून भिन्न वेग आणि कार्यक्षमता प्रदान करतात. फायबर टू द होम (एफटीटीएच) कनेक्शन वेग आणि विश्वासार्हतेच्या दृष्टीने सर्वात प्रगत आणि उच्च-कार्यक्षमता समाधान मानले जाते.

फायबर सामग्रीच्या तीन थरांनी बनलेले असते :

- आतील थर, ज्याला कोर म्हणतात
- बाह्य थर, ज्याला म्यान म्हणतात
- एक संरक्षणात्मक प्लास्टिक कव्हर, ज्याला बफर कोटिंग म्हणतात

प्रकाश सिग्नलचे उत्सर्जन :
ऑप्टिकल फायबरच्या एका टोकाला प्रकाश सिग्नलच्या उत्सर्जनाने ही प्रक्रिया सुरू होते. हा सिग्नल सामान्यत : लेसर डायोड किंवा प्रकाश-उत्सर्जक डायोड (एलईडी

पीईएमएफसी फ्यूल सेल

पीईएमएफसी पॉलिमर पडदा वापरतात. विविध प्रकारचे इंधन पेशी प्रोटॉन एक्सचेंज मेम्ब्रेन फ्यूल सेल (पीईएमएफसी) :

) सारख्या प्रकाश स्त्रोताद्वारे तयार केला जातो, जो विद्युत सिग्नलला प्रकाश सिग्नलमध्ये रूपांतरित करतो.

फायबरमध्ये प्रसार :
एकदा उत्सर्जित झाल्यानंतर, प्रकाश सिग्नल ऑप्टिकल फायबरच्या गाभ्यात प्रवेश करतो, ज्यास "क्लेडिंग म्यान" नावाच्या परावर्तित आवरणाने घेरले जाते. प्रकाश एकूण अंतर्गत परावर्तनाद्वारे फायबर कोरमधून पसरतो, ज्यामुळे सिग्नल फायबरच्या आत मर्यादित राहतो आणि सिग्नल चे नुकसान टाळते.

सिग्नल रिसेप्शन :
ऑप्टिकल फायबरच्या दुसर्या टोकाला, प्रकाश सिग्नल फोटोडायोडसारख्या ऑप्टिकल रिसीव्हरद्वारे प्राप्त होतो. रिसीव्हर प्रकाश सिग्नलला विद्युत सिग्नलमध्ये रूपांतरित करतो, जो नंतर इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांद्वारे अर्थलावला जाऊ शकतो, वाढविला जाऊ शकतो आणि प्रक्रिया केली जाऊ शकते.

डेटा ट्रांसमिशन :
प्रकाश सिग्नलच्या रूपांतरणामुळे उद्भवणार्या विद्युत सिग्नलमध्ये प्रसारित करावयाच्या डेटाचा समावेश असतो. हा डेटा डिजिटल किंवा अॅनालॉग स्वरूपात असू शकतो आणि तो सहसा प्रक्रिया केला जातो आणि त्याच्या अंतिम गंतव्यस्थानापर्यंत पोहोचविला जातो, मग तो संगणक, फोन, नेटवर्क उपकरणे इत्यादी असो.

रिपीटर्स आणि एम्प्लिफायर्स :
लांब अंतरावर, फायबरमधील ऑप्टिकल नुकसानीमुळे प्रकाश सिग्नल कमकुवत होऊ शकतो. या नुकसानीची भरपाई करण्यासाठी, प्रकाश सिग्नल पुनरुत्पादित आणि वाढविण्यासाठी फायबर मार्गावर ऑप्टिकल रिपीटर किंवा सिग्नल एम्प्लिफायरवापरले जाऊ शकतात.

ऑप्टिकल फायबर, जरी ते इंटरनेट अॅक्सेसमध्ये क्रांती घडवत आहे आणि शेवटी डीएसएल कनेक्शन बदलत आहे, परंतु त्याच्या त्रुटींशिवाय नाही. वेग आणि विश्वासार्हतेच्या बाबतीत तांब्याच्या वायरपेक्षा हे काही फायदे आणते.
तथापि, कोणत्याही तंत्रज्ञानासाठी विशिष्ट दक्षता बिंदू आहेत जे विचार करण्यासाठी प्रकाशाचा वापर करतात.

फायबरच्या मुख्य सकारात्मक आणि नकारात्मक बिंदूंचा सारांश येथे आहे :