ئینتەرنێت لە ڕێگەی ڕاوتەرێکی بێتەلەوە دەکرێت کاتێک دەستت بە Wi-Fi دەکەوێت، تۆ پەیوەندی دەکەیت بە ڕاوتەرێکی بێتەل، کە ڕێگە بە ئامێرە گونجاوەکانت دەدات بۆ گەیشتن بە ئینتەرنێت.

ڕێکخستن و گواستنەوەی داتا :
پرۆسەی گواستنەوەی داتای Wi-Fi بە گۆڕینی سیگناڵ دەست پێدەکات. ئەو زانیاریە دیجیتاڵیانەی کە دەنێردرێن دەگۆڕدرێن بۆ ئاماژەی ڕادیۆی فریکوێنسی. ئەم ڕێکخستنە دەتوانێت تەکنیکە جیاوازەکان بەکاربهێنێت، وەک گۆڕینی قۆناغ (PSK) یان فراوانبوون (ASK)، بۆ نوێنەرایەتیکردنی پارچەکانی داتا.

کەناڵەکان و کەناڵەکان :
تۆڕەکانی Wi-Fi کاردەکەن لە باندی ڕادیۆی بێ مۆڵەت، بە شێوەیەکی سەرەکی لە باندی 2.4 گێگ هێرتز و 5 گێگ هێرتز. ئەم باندانە دابەش دەکرێن بەسەر کەناڵەکاندا، کە مەودایەکی دیاریکراوی فریکوێنسین کە ئامێرەکانی Wi-Fi دەتوانن پەیوەندی پێوە بکەن. کەناڵەکانی Wi-Fi ڕێگە بە چەندین

ڕەنگەکانی RJ50 بە بەراورد RJ50 Wiring ~ RJ48 کابڵینگ ~ RJ45 Wiring 1. سپی ~ 1. سپی ~ 1. سپی/پرتەقاڵی شین ~ شین ~ 2. پرتەقاڵی 3. سوور ~ 3. سوور ~ 3. سپی/سەوز 4. سەوز ~ 4. سەوز ~ شین

تۆڕ دەدات کە پێکەوە بژین بەبێ دەستێوەردانی زۆر.

چوونە ژورەوەی فرە :
بۆ ئەوەی ڕێگە بە چەند ئامێرێک بدات کە هەمان کەناڵ هاوبەش بکەن و لە هەمان کاتدا پەیوەندی بکەن، Wi-Fi چەندین

ڕەنگەکانی RJ50 بە بەراورد RJ50 Wiring ~ RJ48 کابڵینگ ~ RJ45 Wiring 1. سپی ~ 1. سپی ~ 1. سپی/پرتەقاڵی شین ~ شین ~ 2. پرتەقاڵی 3. سوور ~ 3. سوور ~ 3. سپی/سەوز 4. سەوز ~ 4. سەوز ~ شین

تەکنیکەکانی چوونەژوورەوە بەکاردەهێنێت، وەک Carrier Sense Multiple Access with Collision خۆدوورگرتن (CSMA/CA). پێش گواستنەوەی زانیاری، ئامێرێکی Wi-Fi گوێ لە کەناڵەکە دەگرێت بۆ چالاکی. ئەگەر هیچ چالاکییەک نەدۆزێتەوە، دەتوانێت داتاکانی بگوازێتەوە. بە پێچەوانەوە، چاوەڕێی ساتێکی هەڕەمەکی دەکات پێش ئەوەی دووبارە هەوڵ بدات.

پڕۆتۆکۆڵ و پرۆتۆکۆڵەکان :
ئەو داتایانەی کە دەگوازرێنەوە لەسەر تۆڕی Wi-Fi لە چوارچێوەکاندا داپۆشراوە، بەگوێرەی ستانداردەکانی پرۆتۆکۆلی Wi-Fi (وەک IEEE 802.11). ئەم چوارچێوەیانە زانیاری تێدایە وەک ناونیشانی MAC ی نێرەر و وەرگر، جۆری چوارچێوەکە، خودی داتاکە و هتد. جۆرە جیاوازەکانی چوارچێوە بۆ جۆرە جیاوازەکانی پەیوەندیکردن بەکاردێن، وەک بەڕێوەبردن، کۆنترۆڵ، و چوارچێوەی داتا.

سەلماندن و بەستنەوە :
پێش ئەوەی ئامێرێک بتوانێت پەیوەندی بکات لە ڕێگەی تۆڕی Wi-Fi، پێویستە ڕاستەقینە بێت و جووت بێت لەگەڵ خاڵی چوونەژوورەوەی Wi-Fi (AP) یان ڕاوتەر. ئەمە بە شێوەیەکی ئاسایی ئاڵوگۆڕی ڕاستەقینە و پەیامەکانی پەیوەندیکردن لە نێوان ئامێرەکە و خاڵی چوونەژوورەوە لەخۆ دەگرێت، کە تێیدا ئامێرەکە بڕوانامە پێشکەش دەکات (وەک وشەی نهێنی) بۆ سەلماندنی مۆڵەتی چوونەژوورەوەی تۆڕەکە.

نهێنیکردن و ئاسایش :
کۆدکردنی زانیاری لە تۆڕی Wi-Fi زۆر گرنگە بۆ ڕێگریکردن لە کەسانی ڕێپێنەدراو لە ڕێگریکردن و خوێندنەوەی زانیاری هەستیار. پرۆتۆکۆلەکانی ئاسایش، وەک Wi-Fi Protected Access 2 (WPA2) و WPA3، دیزاین کراوە بۆ دابینکردنی ئەم پاراستنە بە بەکارهێنانی شێوازی بەهێزی نهێنیکردن.

WPA2 بۆ ماوەیەکی زۆر ستانداردی ئاسایشی سەرەکی بووە بۆ تۆڕەکانی Wi-Fi. ئەو پرۆتۆکۆڵە پێشکەوتووەکانی ئینکریپشن بەکاردەهێنێت، وەک AES (Advanced Encryption Standard)، بۆ پاراستنی داتا لە کاتی گواستنەوە لەسەر تۆڕەکە. لەگەڵ ئەوەشدا، لەگەڵ پەرەسەندنی هێرشەکانی کۆمپیوتەر و تەکنەلۆژیا، شێوازی نوێی نهێنیکردن و ئاسایش پێویستە.

ئەمە ئەو شوێنەیە کە WPA3، دوایین پرۆتۆکۆڵەکانی ئاسایشی Wi-Fi، دێتە ناوەوە. WPA3 چەندین

ڕەنگەکانی RJ50 بە بەراورد RJ50 Wiring ~ RJ48 کابڵینگ ~ RJ45 Wiring 1. سپی ~ 1. سپی ~ 1. سپی/پرتەقاڵی شین ~ شین ~ 2. پرتەقاڵی 3. سوور ~ 3. سوور ~ 3. سپی/سەوز 4. سەوز ~ 4. سەوز ~ شین

باشترکردنی هەیە بەراورد بە پێشووتری خۆی، لەوانە تەکنیکە بەهێزەکانی ڕێکخستن و پاراستنی باشتر لە هێرشی هێزی دڕندانە. هەروەها تایبەتمەندییەکانی وەک پاراستنی داتای تاکەکەسی پێشکەش دەکات کە ئاسایشی تۆڕەکانی Wi-Fi باشتر دەکات، بەتایبەتی لەو ژینگەیەی کە زۆرێک لە ئامێرەکان لە یەک کاتدا پەیوەندی دەکەن.

جگە لە ئینکریپشن، تۆڕەکانی Wi-Fi دەتوانن تەکنیکەکانی ڕاستەقینەکردن بەکاربهێنن بۆ دڵنیابوونەوە لە ناسنامەی بەکارهێنەر و ئامێرەکان. بۆ نموونە، تۆڕەکانی کۆمپانیا دەتوانن سیستەمی ڕەسەنایەتی لەسەر بنەمای بڕوانامە یان ناوی بەکارهێنەر و وشەی نهێنی جێبەجێ بکەن بۆ دڵنیابوون لەوەی کە تەنها بەکارهێنەرە ڕێپێدراوەکان دەتوانن بچنە ناو تۆڕەکەوە.

تەکنەلۆژیای Wi-Fi کە لەبەر ئەوە ستاندارد کراوە، تایبەتمەندی و خێراییەکانی بە تێپەڕبوونی کات و بەکارهێنانی بینیوە. هەر ستانداردێکی وای فای بە ناسنامەی 802.11 بەدوای نامەیەکدا دێت کە نەوەی خۆی دەربڕیوە.
Aujourd’hui, on considère que les normes 802.11 a/b/g sont quelques peu dépassées. Depuis ses origines en 1 9 9 7, les normes Wi-Fi se sont succédées pour laisser place tout récemment, fin 2019 à la norme Wi-Fi 6E (802.11ax).

شێوازی جیاواز لە تۆڕەکان :

شێوازی "ژێرخان"
مۆدێک کە ڕێگە بە کۆمپیوتەرەکان دەدات کە کارتی Wi-Fiیان هەیە بەیەکەوە بەستراونەتەوە لە ڕێگەی یەک یان زیاتر خاڵی چوونەژوورەوە (APs) کە وەک ناوەند کار دەکەن. لە ڕابردوودا، ئەم ڕێگایە بە شێوەیەکی سەرەکی لە کۆمپانیاکاندا بەکاردەهێنرا. لەم حاڵەتەدا، دامەزراندنی ئەم جۆرە تۆڕە پێویستی بە دامەزراندنی تێرمیناڵی "Access Point" (AP) هەیە لە ماوەیەکی ڕێک و پێک لە ناوچەکەدا بۆ داپۆشین. پێویستە تێرمیناڵەکان، هەروەها ئامێرەکان، بە هەمان ناوی تۆڕ (SSID = Service Set IDentifier) ڕێکبخرێن بۆ ئەوەی بتوانن پەیوەندی بکەن. سوودی ئەم مۆدە لە کۆمپانیاکاندا ئەوەیە کە مسۆگەری تێپەڕبوونی ناچاری دەکات لە ڕێگەی خاڵی گەیشتنەوە : بۆیە دەکرێت بزانین کێ دەست بە تۆڕەکە دەگرێت. لە ئێستادا، ISP، فرۆشگا تایبەتەکان، و فرۆشگا گەورەکان ڕاوتەری بێتەل بۆ تاکەکان دابین دەکەن کە لە دۆخی ژێرخان کار دەکەن، لە کاتێکدا کە زۆر ئاسانە بۆ ڕێکخستن.

شێوازی "Ad Hoc"
مۆدێک کە ڕێگە بە کۆمپیوتەرەکان دەدات کە کارتی Wi-Fiیان هەیە ڕاستەوخۆ بەیەکەوە بەستراونەتەوە، بەبێ بەکارهێنانی ڕەقەواڵەی لایەنی سێیەم وەک خاڵی چوونەژوورەوە. ئەم مۆدە نموونەییە بۆ بەستنەوەی ئامێرەکان بە خێرایی لەگەڵ یەکتر بەبێ ئامێری زیادە (بۆ نموونە ئاڵوگۆڕکردنی فایلەکان لە نێوان مۆبایلەکان لەسەر شەمەندەفەر، لەسەر شەقام، لە قاوەخانە، هتد). جێبەجێکردنی ئەم جۆرە تۆڕە پێکدێت لە ڕێکخستنی ئامێرەکان لە مۆدی "Ad Hoc"، هەڵبژاردنی کەناڵێک (frequency)، ناوێکی تۆڕ (SSID) کە باوە بۆ هەمووان و ئەگەر پێویست بکات، کلیلی نهێنیکردن. سوودی ئەم شێوازە ئەوەیە کە پێویستی بە ئامێری لایەنی سێیەم نییە. پرۆتۆکۆلەکانی ڕێڕەوی داینامیکی (بۆ نموونە، OLSR، AODV، هتد) وا لە تۆڕە سەربەخۆکان دەکەن کە مەوداکە سنووردار نەبێت بە دراوسێکانی.

مۆدی پرد
خاڵی چوونەژوورەوەی پرد بەکاردێت بۆ بەستنەوەی یەک یان زیاتر لە خاڵەکانی چوونەژوورەوە بەیەکەوە بۆ درێژکردنەوەی تۆڕێکی وایەردار، وەک لەنێوان دوو بینادا. ئەم بەستەرە لە جۆری OSI 2 دروست کراوە. خاڵی چوونەژوورەوە پێویستە کار بکات لە مۆدی "Root" ("Root Bridge"، زۆربەی کات ئەوەی کە چوونەژوورەوەی ئینتەرنێت دابەش دەکات) و ئەوانی تر بە شێوەی "بریج" پەیوەندی پێوە دەکەن و دواتر گرێدانەکە دووبارە ببەستەوە لەسەر ڕووکاری ئیستەرنێت. هەر یەکێک لەم خاڵانەی چوونە ژورەوە دەتوانرێت بە شێوەیەکی هەڵبژاردەیی لە مۆدی "بریج" لەگەڵ پەیوەندی کڕیار ڕێکبخرێت. ئەم شێوازە ڕێگەت پێدەدات پردێک دروست بکەیت لە کاتێکدا پێشوازی لە کڕیارەکان دەکەیت وەک شێوازی ژێرخان.

شێوازی "Range-extender"
خاڵی چوونەژوورەوە لە مۆدی دووبارەکەرەوە ڕێگە بە هێمای Wi-Fi دەدات زیاتر دووبارە ببێتەوە. بە پێچەوانەی مۆدی پردەوە، ڕووکاری ئیتەرنێت چالاک نییە. هەر "هۆپ"ێکی تر پەیوەندییەکە زیاد دەکات. هەروەها دووبارەکەرەوە مەیلی کەمکردنەوەی خێرایی پەیوەندییەکەی هەیە. لە ڕاستیدا، ئەنتێنەکەی پێویستە ئاماژەیەک وەربگرێت و دووبارە بیگلێتەوە لە ڕێگەی هەمان ڕووکارەوە، کە لە تیۆریدا جیاوازییەکە بە نیوە دابەش دەکات.

وای فای 6E کە بە WiFi 6GHz ناسراوە، پێشکەوتنێکی بەرچاوە لە بواری تۆڕی بێتەل. ئەم ستانداردە نوێیە، لەسەر بنەمای ستانداردی 802.11ax، چەندین

ڕەنگەکانی RJ50 بە بەراورد RJ50 Wiring ~ RJ48 کابڵینگ ~ RJ45 Wiring 1. سپی ~ 1. سپی ~ 1. سپی/پرتەقاڵی شین ~ شین ~ 2. پرتەقاڵی 3. سوور ~ 3. سوور ~ 3. سپی/سەوز 4. سەوز ~ 4. سەوز ~ شین

ئەگەر و سوود پێشکەش دەکات کە شۆڕش لە توانا و ئەنجامدانی تۆڕەکانی وای فای دەکات.

یەکەم : گواستنەوە لە ستانداردی وای فای 802.11 بۆ WiFi 6E ڕوونکردنەوەیەک و سادەکردنەوەیە لەو دەستەواژەیەی کە بەکاردێت بۆ وەسفکردنی نەوە جیاوازەکانی وای فای. ئەم ستانداردکردنە ڕێگە بە تێگەیشتنێکی باشتر دەدات لە تەکنەلۆژیای وای فای بۆ بەکارهێنەران و پسپۆڕان.

یەکێک لە تایبەتمەندییە سەرەکییەکانی WiFi 6E بریتییە لە ناساندنی چەند جارێکی نوێ، بەتایبەتی لە باندی 6 گێگ هێرتز. ئەم هاوئاهەنگییە دەرفەتی نوێ دەکاتەوە بۆ بەکارهێنانی شەبەنگی ڕادیۆ، بەم شێوەیە کەناڵی زیاتر پێشکەش دەکات و دەستێوەردان کەم دەکاتەوە. باندی نوێی 6 گێگ هێرتز، کە لە نێوان 5945 بۆ 6425 مێ ئێچ هێرتزدایە، بۆشاییەکی بەرچاو پێشکەش دەکات بۆ بڵاوکردنەوەی تۆڕی وای فای خێرا.

WiFi 6E چەند داهێنانێک ئەنجام دەدات MiMo (بە ئینگلیزی : MiMo) تەکنیکێکە کە ڕێگە بە چەند ئەنتینایەک دەدات کە زیاد بکرێن بۆ ئامێری وای فای، ئەمەش توانای ئەوەی زیاد دەکات کە لە هەمان کاتدا چەندین

ڕەنگەکانی RJ50 بە بەراورد RJ50 Wiring ~ RJ48 کابڵینگ ~ RJ45 Wiring 1. سپی ~ 1. سپی ~ 1. سپی/پرتەقاڵی شین ~ شین ~ 2. پرتەقاڵی 3. سوور ~ 3. سوور ~ 3. سپی/سەوز 4. سەوز ~ 4. سەوز ~ شین

ستریمی زانیاری بەکاربهێنێت. ئەمەش دەبێتە هۆی باشتربوونی خێرایی و باوەڕپێکراوی پەیوەندییە بێتەلەکان.

لەگەڵ ئەوەشدا، وای فای ۶ ئی سوودی گەورەی جێبەجێکردن پێشکەش دەکات لەگەڵ تایبەتمەندییەکانی وەک OFDMA (Orthogonal Frequency-Division Multiple Access) و Mu-MIMO (Multi-User، Multiple Input، Multiple Output). OFDMA توانای بەکارهێنانی شەبەنگی ڕادیۆیی زیاتر دەدات بە دابەشکردنی کەناڵەکان بۆ کەناڵە لاوەکییە بچووکەکان، ڕێگە بە بەڕێوەبردنی باشتری ترافیکی تۆڕ و زیادکردنی توانای تۆڕ دەدات. لە لایەکی ترەوە، Mu-MIMO ڕێگە بە خاڵی چوونەژوورەوەی وای فای دەدات بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ چەندین

ڕەنگەکانی RJ50 بە بەراورد RJ50 Wiring ~ RJ48 کابڵینگ ~ RJ45 Wiring 1. سپی ~ 1. سپی ~ 1. سپی/پرتەقاڵی شین ~ شین ~ 2. پرتەقاڵی 3. سوور ~ 3. سوور ~ 3. سپی/سەوز 4. سەوز ~ 4. سەوز ~ شین

ئامێر لە هەمان کاتدا، باشترکردنی کارایی تۆڕ بە گشتی بەتایبەتی لە ژینگەیەکی چڕی دانیشتواندا.

لە کۆتاییدا، تەمەنی پاتری ئامێرە پەیوەندیدارەکان باشتر دەکرێت بەهۆی تەکنەلۆژیای TWT (Target Wake Time). ئەم تایبەتمەندییە ڕێگە بە ئامێرەکان دەدات کە دیاری بکەن کەی پێویستە لە ئامادەباشیدا بن و کەی پێویستیان بە خەبەر هەیە بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ خاڵی گەرمی وای فای، کەمکردنەوەی بەکارهێنانی توانا و درێژکردنەوەی تەمەنی پاتری.